ΤΗΛΟΣ - Η ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ

Η Τήλος είναι ένα μικρό, απομονωμένο και βραχώδες νησί που βρίσκεται ανάμεσα στη Χάλκη και τη Νίσυρο το οποίο παρουσιάζει ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον. Διαθέτει τρεις οικισμούς που είναι χαρακτηρισμένοι ως παραδοσιακοί. Πρωτεύουσα του νησιού είναι το Μεγάλο Χωριό στα βόρεια, ένας εντυπωσιακός οικισμός, χτισμένος μέσα σ’ ένα ενετικό κάστρο που χτίστηκε από τους Ιππότες του Αγίου Ιωάννη πάνω στα θεμέλια της αρχαίας Τήλου. Η πρόσβαση σε αυτό γίνεται από το διαμορφωμένο μονοπάτι που φτάνει στην κορυφή προσφέροντας εκπληκτική θέα. Κοντά στο Μεγάλο Χωριό στη διαδρομή προς τα Λιβάδια, βρίσκεται το μεσαιωνικό Κάστρο της Μισαριάς ή Μεσαριάς, με ερείπια κατοικιών και βυζαντινών ναών, χτισμένο πάνω από το σημαντικότατο σπήλαιο Χαρκαδιό. Στο Σπήλαιο ανακαλύφθηκαν 15.000 οστά προερχόμενα από 40 νάνους ελέφαντες που είχαν ύψος 120 – 150 εκατοστά. Άλλα ζώα που βρέθηκαν με την ανασκαφή αυτή αλλά σε βαθύτερα σημεία, ήταν ελάφια τα οποία εξαφανίστηκαν πριν φτάσουν στο νησί οι ελέφαντες.

Τα Λιβάδια είναι ο μεγαλύτερος οικισμός αλλά και το λιμάνι του νησιού με θέα προς τη Σύμη και τα παράλια της Τουρκίας. Στην κορυφή του υψώματος πάνω από το χωριό δεσπόζει το Κάστρο της Αγριοσυκιάς που χτίστηκε τον 15^ο αιώνα από τους Ιωαννίτες ιππότες για να οχυρώσει το νησί. Στην εύφορη κοιλάδα της Ερίστου που καταλήγει στην ομώνυμη παραλία, την ομορφότερη του νησιού, βρίσκεται το χωριό Έριστος, με πλούσιες καλλιέργειες και δέντρα που σε συνδυασμό με τα αγριολούλουδα συνθέτουν μια εικόνα μοναδική. Στο γραφικό ψαροχώρι του Αγίου Αντωνίου, στον ομώνυμο κόλπο, με την όμορφη παραλία υπάρχει αρχαίο νεκροταφείο με ανθρώπινους σκελετούς, που είναι ορατοί μόνο μέσα από τη θάλασσα. Το Μικρό Χωριό που χτίστηκε τον 15^ο αιώνα στους λόφους πάνω από τα Λιβάδια και εγκαταλείφθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο αποτελεί ένα μοναδικό καταφύγιο για σπάνια είδη πουλιών όπως ο Σπιζαετός, ο Μαυροπετρίτης, η Αετογερακίνα και ο Θαλασσοκόρακας που χτίζουν τις φωλιές τους στα γκρεμισμένα κτίρια. Η Τήλος είναι το μοναδικό νησί της Μεσογείου ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000.

Το νησί είναι ένα τεράστιο οικολογικό πάρκο και προστατεύεται από διεθνείς συνθήκες καθώς από την αρχαιότητα ήταν γνωστό για τα θεραπευτικά του βότανα όπως χαμομήλι, φασκόμηλο, ρίγανη κ.α. καθώς πάνω από 348 είδη φυτών ευδοκιμούν στο νησί. Το όνομα του νησιού σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία προέρχεται από τον Τήλο τον γιό της Αλίας και του. Απόλλωνα ο οποίος πήγε να μαζέψει βότανα για την μητέρα του που ήταν άρρωστη. Το Μεγάλο Χωριό φιλοξενεί το αρχαιολογικό μουσείο με τα παλαιοντολογικά ευρήματα από το σπήλαιο Χαρκαδιό και αρχαιολογική συλλογή με αγγεία, επιγραφές, γλυπτά κ.ά. από διάφορες περιοχές του νησιού. Το μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονα χτισμένο σε μια καταπράσινη πλαγιά διαθέτει αξιόλογες τοιχογραφίες και περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο. Στην αυλή του λαμβάνει χώρα το μεγαλύτερο πανηγύρι του νησιού. Η Εκκλησία της Παναγίας της Πολίτισσας στο Μισοσκάλι, χτίστηκε το 1979 είναι ανακαινισμένη το 1937 και το όνομα της προέρχεται από την ιδιοκτήτρια του χωραφιού, που εζήσε στην Πόλη.