
ΣΥΜΗ - ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΩΝ ΤΑΜΑΤΩΝ
Η Σύμη είναι ένα από τα πιο όμορφα νησιά του Αρχιπελάγους ανάμεσα στη Ρόδο και την Τουρκία. Το νησί εκτός από τη γραφικότητά του ξεχωρίζει και για την αισθητική του, είναι κυρίως ορεινό με πολλά βράχια χωρίς πολλά ψηλά βουνά. Η Σύμη αλλά και τα νησιά που βρίσκονται γύρω από αυτήν, έχουν κηρυχθεί αρχαιολογικοί χώροι από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Η πόλη χωρίζεται σε δυο οικισμούς στο Γιαλό όπου είναι αμφιθεατρικά χτισμένα τα σπίτια και στο Χωριό το οποίο είναι κτισμένο στην πλαγιά του Όρους Βίγλα. Μικρότεροι οικισμοί είναι ο Εμποριός, το Πέδι, η Μαραθούντα και Πανορμίτης. Η πρωτεύουσα της Σύμης, το Χωριό ή Άνω Σύμη, ενώνεται με το λιμάνι του νησιού με την περίφημη Καλή Στράτα, που αποτελείται από 500 πέτρινα σκαλοπάτια συνδέουν το Γιαλό με το Χωριό. Κάποτε ήταν ο μοναδικός συνδετήριος κρίκος μεταξύ Γιαλού και Χωριού, γεμάτος από τα καλύτερα αρχοντικά και εμπορικά μαγαζιά του νησιού. Σήμα κατατεθέν του Χωριού είναι οι παλιοί πέτρινοι μύλοι στην είσοδό του, κάποιοι από τους οποίους έχουν ανακαινιστεί.
Στη δυτική πλευρά του Χωριού, στο ψηλότερο σημείο δεσπόζει το Κάστρο χτισμένο στα ερείπια αρχαίου και βυζαντινού κάστρου και στην κορυφή του η εκκλησία της Μεγάλης Παναγιάς ή της Κυράς όπως αποκαλείται. Αξίζει να επισκεφτεί κανείς το Ποντικόκαστρο, ένα προϊστορικό τύμβο, που είναι ένα από τα αρχαιότερα μνημεία του νησιού. Δεν θα πρέπει να παραλείψει κανείς να επισκεφτεί το Αρχαιολογικό και Λαογραφικό μουσείο στη συνοικία Λιενί που στεγάζεται σ’ ένα αναπαλαιωμένο παραδοσιακό αρχοντικό. Στις αίθουσές προβάλει εκθέματα από διάφορες περιόδους που αποκαλύπτουν σημαντικές πτυχές της ιστορίας του νησιού. Ο Γιαλός είναι το φυσικό λιμάνι του νησιού γύρω από τον οποίο είναι χτισμένος ο μεγαλύτερος οικισμός αμφιθεατρικά. Στο Γιαλό ξεχωρίζει ο Πύργος του Ρολογιού στην είσοδο του λιμανιού που είναι το σήμα κατατεθέν. Στις 2 πλευρές του πύργου υπάρχουν 2 όψεις ρολογιού σε αντίθετες πλευρές τα οποία λειτουργούν και είναι ακριβή. Μπροστά βρίσκεται το άγαλμα του μικρού Ψαρά γνωστό ως «Μιχαλάκι» έργο του γλύπτη Βαλσάμη.
Ακολουθεί η πλατεία του Κάμπου στης οποίας το κέντρο βρίσκεται το Ηρώο και η προτομή του καθηγητή της Ιστορίας Μιχ. Βολονάκη. Στο Γιαλό βρίσκεται και το Ναυτικό μουσείο του νησιού, με μικρογραφίες καραβιών, όργανα και ναυτικά εργαλεία και όλα τα εξαρτήματα της παραδοσιακής σπογγαλιείας. Το δεύτερο λιμάνι της Σύμης είναι ο Εμπορειός στη δυτική πλευρά του νησιού ένας γραφικός οικισμός με μια υπέροχη παραλία. Εκεί βρίσκονται τα «Δώδεκα Σπήλαια» δώδεκα βυζαντινοί θόλοι που χρησίμευαν ως εργαστήρια γλυπτικής και ζωγραφικής. Το Πέδι είναι ένα παραθαλάσσιο χωριό στον ομώνυμο κόλπο με μια υπέροχη αμμώδη παραλία, ελιές, αμπέλια και οπωροφόρα δέντρα. Η περιοχή προσελκύει λάτρεις του θρησκευτικού τουρισμού, καθώς έχει ερείπια των παλαιοχριστιανικών εκκλησιών και την εκκλησία του Αγίου Γεωργίου με το μοναδικό επιχρυσωμένο τέμπλο. Στον κόλπο του Πανόρμου είναι ο πολιούχος της Σύμης προστάτης της Δωδεκανήσου, των ναυτικών και των σφουγγαράδων, ο Αρχάγγελος Μιχαήλ ο Πανορμίτης. Στο κέντρο του κτιριακού συγκροτήματος της Μονής δεσπόζει το μοναδικής τέχνης πανύψηλο Καμπαναριό.














Οι παραλίες του νησιού είναι αρκετές φημίζονται για τα διάφανα νερά τους αν και οι περισσότερες είναι προσβάσιμες μόνο με καϊκια καθώς είναι δύσκολη η πρόσβαση τους από την ξηρά. Η δημοφιλέστερη παραλία του νησιού είναι η Νος οργανωμένη και εύκολα προσβάσιμη από την ξηρά η πιο κοντινή στον οικισμό της Σύμης και το Πέδι. Η παραλία Άγ. Γεώργιος Δυσάλωνας στην ανατολική πλευρά του νησιού είναι από τις πιο όμορφες εντυπωσιακές και ειδυλλιακές παραλίες λόγω του κάθετου βράχου με βαθυπράσινα νερά και χοντρό βότσαλο. Η Νανού στα ανατολικά του νησιού με τα υπέροχα τιρκουάζ νερά, τα μεγάλα λευκά βότσαλα, το εκπληκτικό βραχώδες τοπίο και τα κατσικάκια που τριγυρνούν ελευθέρα είναι προσβάσιμη μόνο με καραβάκι. Ο Άγιος Νικόλαος είναι μια ιδανική επιλογή για τους λάτρεις της πεζοπορίας καθώς φτάνουν εκεί μέσα από το γραφικό μονοπάτι που τη συνδέει με το Πέδι. Είναι οργανωμένη, με ξαπλώστρες και ομπρέλες έχει κρυστάλλινα νερά, άμμο και ψιλό βότσαλο ιδανική για παιδιά. Ο Πανορμίτης είναι μια επιλογή ιδανική για παιδιά χάρη στα ρηχά νερά και τα αρμυρίκια που της παρέχουν απλόχερα σκιά και είναι προσβάσιμη από την ξηρά. Η νησίδα Σέκλι νότια του Πανορμίτη διαθέτει παραλία με άμμο, βότσαλο και αρμυρίκια, κοντά στο εκκλησάκι του Αγίου Παύλου.
Στη Σύμη δεν θα μπορούσαν φυσικά να μην έχουν πρωταγωνιστική θέση στη γαστρονομία τα θαλασσινά. Η χαρακτηριστική γευστική πρόταση του νησιού είναι το Συμιακό γαριδάκι μία σπάνια ποικιλία μικροσκοπικής γαρίδας που σερβίρεται τηγανιτή. Ψάρια, θαλασσινά και οστρακοειδή ξεχωρίζουν στην τοπική γαστρονομία και μία ακόμη ξεχωριστή σπεσιαλιτέ είναι τα γαελοπιτάκια, γνωστά και ως αθερινοπιτάκια. Για τους κρεατοφάγους χαρακτηριστικά πιάτα είναι ο κόκορας παστιτσάδα με χοντρά μακαρόνια και το κοτόπουλο με αμύγδαλα μια μοναδική συνταγή. Οι χορτοφάγοι αξίζει να δοκιμάσουν το διάσημο φακόρυζο φακές βραστές με ρύζι που τηγανίζονται με πολύ ψιλοκομμένα ξηρά κρεμμύδια σε άφθονο ελαιόλαδο. Για επιδόρπιο αξίζει να δοκιμάσει κανείς λουκουμάδες ή ακούμια με θαυμάσιο ντόπιο μέλι, παξιμάδια διαφόρων τύπων καθώς επίσης και κουλουράκια, βουτύρου ή ζαχαρένια. Υπάρχουν επίσης στο νησί εργαστήρια κατασκευής παραδοσιακών στολών, σκαφών, σκαλιστών επίπλων και τέμπλων, χειροποίητων παπουτσιών, κεντημάτων, ειδών αλιείας, μικροναυπηγικής, εξοπλισμού κτηνοτρόφων (σαμάρια, σακίδια, καμπανάκια, πέταλα κτλ.). αργαλειοί, και χυτήριο για την κατασκευή καμπανών.